Dziedzictwo kultury i duchowości Polski

Pamięć o dziedzictwie kulturowym i duchowym kształtuje tożsamość narodową. Dlatego tak istotne jest przybliżanie i przedstawianie jego bogactwa. Bez znajomości przeszłości – w jej różnorodnych przejawach – trudno jest budować przyszłość, nie tylko w jej aspektach kulturowych, ale także w tych najgłębszych – duchowych.

Bogactwo i różnorodność widzialnych przejawów duchowości i polskich tradycji religijnych są na tyle duże, że wciąż oczekują na całościowe opracowanie. Prace rozpoczęte przez nas w sierpniu 2005 roku dzięki dotacji uzyskanej w ramach programu operacyjnego „Obserwatorium kultury” realizowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego pozwoliły stworzyć bazę danych dotyczącą dziedzictwa duchowego i religijnego Polski. Jej zbudowanie było pierwszym etapem prac nad budową strony internetowej promującej polską duchowość i kulturę.

Kolejnym etapem prac nad projektem było dalsze poszerzenie i uzupełnianie bazy skatalogowanych i sfotografowanych zabytków. Stało się to możliwe dzięki dotacji uzyskanej od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu operacyjnego „Infrastruktura kultury”. Do bazy zostały dołączone nie tylko informacje na temat zabytków i tradycji katolickich, ale także protestanckich, prawosławnych, muzułmańskich, karaimskich i żydowskich. Kultura Rzeczpospolitej od zawsze bowiem kształtowała się na skrzyżowaniu kultur, i właśnie różnorodność a nie monowyznaniowość czy jednojęzyczność były jej istotą i siłą. Rzeczpospolita nigdy nie była państwem jednego narodu, jednego wyznania czy jednej religii, ale zawsze – nawet w trudnych okresach – starała się zachować otwartość i tolerancję.

Dla zrozumienia polskiej tradycji narodowej konieczna jest znajomość tworzących ją wyznań, religii i związanych z nimi duchowości. Dlatego przedstawiamy w syntetycznej formie – religie i wyznania, które zakorzeniły się w polskim krajobrazie duchowym. Prezentujemy informacje na temat zakonów i zgromadzeń zakonnych obecnych w Polsce, opisujemy ich duchowość i charyzmaty. Prezentujemy także najbardziej zasłużone dla dziedzictwa religijnego postacie, m.in. polskich świętych i błogosławionych.

Dziedzictwo religijne to jednak nie tylko zamki, świątynie czy cmentarze, ale również nie mniej istotna tradycja mówiona. Na naszej stronie zgromadziliśmy wiele mitów, legend i podań związanych z religijnymi zabytkami, świętami czy zwyczajami.

Ogromne bogactwo treści niosą również pieśni kościelne. Chcemy zachować dla następnych pokoleń znajomość tej części naszej tradycji. Na stronie prezentowane są najpiękniejsze polskie pieśni w wykonaniu scholi Dominikańskiego Ośrodka Liturgicznego z Krakowa.

Do dziedzictwa religijnego należy zaliczyć także zwyczaje i obyczaje lokalne, należące ściśle do „małych ojczyzn”. Opisujemy ich specyfikę, to, co odróżnia je od siebie, ale i to, co jest wspólne, tak by lepiej zrozumieć polskość w jej lokalnych odcieniach.

Dziedzictwo religijne tworzy się także obecnie. Na stronie prezentujemy wspólnoty, organizacje i instytucje zasłużone dla kształtowania nowych wymiarów duchowości, religijności i kultury polskiej.

Efektem naszej pracy jest strona www.dziedzictwo.ekai.pl poświęcona dziedzictwu duchowemu Polski. Skatalogowanie zabytków, nie tylko materialnych, oraz budowa bazy informacji o najważniejszych inicjatywach kulturowych i religijnych – pozwoliła zbudować wirtualny duchowy przewodnik po Rzeczpospolitej, przewodnik zawierający ponad cztery tysiące haseł.

Zgromadzone materiały mogą służyć instytucjom kultury i placówkom naukowym, dziennikarzom, nauczycielom, uczniom, a także wszystkim zainteresowanym pogłębieniem własnej wiedzy na temat dziedzictwa religijnego Polski.

© 2005-2007 Katolicka Agencja Informacyjna. Wszelkie prawa zastrzeżone.