Stopnica: klasztor sercanów

Początki klasztoru stopnickiego sięgają I połowy XVII wieku, kiedy to urząd wojewody sandomierskiego, a zarazem starosty stopnickiego sprawował Krzysztof Ossoliński herbu Topór. Wywodził się on z rodu o głębokich tradycjach katolickich (co podkreślił m.in. na zbudowanym przez siebie zamku Krzyżtopór). Dla odparcia wpływów reformacyjnych, dość silnych w owych czasach, ufundował on klasztor w Stopnicy, który w 1637 roku objęli księża reformaci.

Obiekt został wzniesiony w stylu barokowym i nosił tytuł Świętych Marii Magdaleny i Franciszka z Asyżu. Przedstawiciele wielu rodów szlacheckich wspierali finansowo i rzeczowo klasztor, często znajdując w nim także miejsce swojego spoczynku. To tutaj została pochowana matka słynnego pamiętnikarza Jana Chryzostoma Paska, a podobno także i on sam (zm. w 1701 roku). Jest to o tyle prawdopodobne, gdyż Jan Chryzostom Pasek był w latach 1667-1687 właścicielem pobliskiej wsi Smogorzów.

W XVII wieku klasztor zrabowały wojska szwedzkie Karola Gustawa i węgierskie Rakoczego (1655 i 1657). W okresie powstania listopadowego i styczniowego zakonnicy w kazaniach nawoływali młodzież do walki z zaborcą i pomagali powstańcom, za co w 1863 r. klasztor został przeznaczony na wymarcie. Jednak dzięki temu, że ostatni zakonnik zmarł w niepodległej Polsce w 1920 roku, wspólnocie udało się zachować ciągłość istnienia.

Okres II wojny światowej przyniósł klasztorowi niepowetowane straty. W 1944 roku wycofujący się hitlerowcy wysadzili świątynię klasztorną w powietrze. Powojenne władze nie wydały zezwolenia na prowadzenie kościoła klasztornego, więc ojcowie reformaci w 1965 roku zaadaptowali na potrzeby kościelne zachodnie skrzydło budynku.

W 1979 roku klasztor przejęło Zgromadzenie Księży Sercanów (SCJ). Nowi gospodarze zajęli się modernizacją budynków klasztornych, w których urządzili nowicjat dla kandydatów do zgromadzenia. W 1981 roku zmieniono także patronów kościoła ze Świętej Marii Magdaleny i Świętego Franciszka z Asyżu na Świętego Antoniego Padewskiego.

Kościół jest skromnie urządzony. Po obu stronach prezbiterium wiszą obrazy: po lewej kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, po prawej zaś olejny obraz św. Antoniego Padewskiego, który ocalał z wysadzonego w powietrze kościoła. Dziś obraz ten stanowi główny przedmiot kultu w klasztorze stopnickim, a jego ocalenie podczas wojennej zawieruchy tworzy pewną analogię do kultu Matki Boskiej Stopnickiej z kościoła farnego, której obraz również przetrwał zniszczenie świątyni. Po obu stronach nawy znajduje się czternaście stacji drogi krzyżowej w postaci olejnych obrazów malowanych na desce.

Obecnie z dawnego kościoła ocalało jedynie arkadowe przejście z nawy do kaplicy Świętej Anny, z której pozostały fragmenty murów w przyziemiu. Od 1971 roku służy ono jako dzwonnica (wiszą tu dwa niewielkich rozmiarów dzwony: Józef i Antoni). Pod nim znajduje się wejście do podziemi kościoła.

W ogrodzie klasztornym znajduje się kapliczka domkowa, zbudowana w 1658 roku w stylu barokowym. Została ona wzniesiona na rzucie prostokąta ze sklepieniami kolebkowo-krzyżowymi. Wewnątrz znajduje się kamienna rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem i św. Antonim Padewskim.

Od 1995 roku w północno-zachodnim korytarzu klasztornym sercanie stworzyli wystawę zbiorów pochodzących głównie z działalności misyjnej tego zgromadzenia.

© 2005-2007 Katolicka Agencja Informacyjna. Wszelkie prawa zastrzeżone.