Kulturkampf

(Niem. "walka o kulturę"). Pojęcie to dotyczy szeregu antykościelnych inicjatyw podejmowanych w niektórych krajach niemieckich, zwłaszcza w Cesarstwie Niemieckim w latach 70. i 80. XIX w. Kulturkampf wiązał się również z ideą podporządkowania Kościoła władzy państwowej.

Najbardziej wyrazisty przebieg Kulturkampf miał w nowo utworzonym Cesarstwie Niemieckim. Wiązał się z postrzeganiem władzy kościelnej jako władzy konkurencyjnej wobec państwa, a także z obawami o tendencje odśrodkowe katolików pozostających w opozycji wobec państwa tworzonego zasadniczo wokół protestanckich Prus.

W 1873 r. wydano 4 tzw. "ustawy majowe". Dotyczyły one m.in. wpływu władz państwowych na obsadzanie stanowisk kościelnych, czy ograniczeń władzy papieskiej na terenie Niemiec. W 1875 r. wprowadzono urzędy stanu cywilnego i obowiązkowe małżeństwa cywilne oraz zlikwidowano zakony z wyjątkiem zgromadzeń opiekujących się chorymi.

Pius IX zakazał stosować się do tych ustaw pod karą ekskomuniki, co respektowało większość duchowieństwa. W związku z tym w ok. 1000 parafiach nie było duszpasterzy. Nieobsadzonych zostało też 9 biskupstw. Abp Mieczysław Ledóchowski oraz abp Paul Melchers trafili do więzienia.

Wobec rosnącej opozycji socjalistycznej i anarchistycznej w państwie, władze z kanclerzem Bismarckiem na czele zaczęły szukać porozumienia z Kościołem. Większość ustaw majowych przestała obowiązywać po 1887 r.

© 2005-2007 Katolicka Agencja Informacyjna. Wszelkie prawa zastrzeżone.