Raków: domy z czasów ariańskich

Domy pochodzą z okresu, gdy Raków był głównym ośrodkiem polskich arian (bracia polscy, unitarianie, socynianie). Pierwszy zbór ariański powstał w 1562 r., gdy w kalwińskim zborze krakowskim doszło do rozłamu. Wkrótce ruch rozszerzył się tworząc nowe centra. Raków był jednym z najważniejszych. W 1602 r. powstała tu znakomita, sławna na całą Europę Akademia Rakowska, zwana Atenami Sarmackimi. Do szkoły zjeżdżało mnóstwo zagranicznej młodzieży. Akademia w Rakowie formalnie nie posiadała praw akademickich. Była szkołą średnią, pięcioklasową, ze studium teologii. Uczono języka łacińskiego, etyki, retoryki, matematyki, zapoznawano z elementami prawoznawstwa, polityki i nauk przyrodniczych. Zgodnie z ariańskim rozumieniem, w szkole stawiano na niezależność myślenia, na samodzielność i na doświadczenie, nie zaś na pamięciowe przyswojenie określonych dogmatów nauki czy wiary. Szkoła miała przygotowywać studiującą tam młodzież do działalności publicznej. Studentów przyjmowano bez względu na ich wyznanie i nie narzucano ariańskiego światopoglądu. Zbór Braci Polskich w Rakowie fundował stypendia, zwłaszcza młodzieży chłopskiej, aby umożliwić biedniejszym studentom edukację. Przez trzydzieści sześć lat Akademia wykształciła ponad 1000 młodych ludzi różnych narodowości, stanów i wyznania. Urządzono tu też znakomitą drukarnię, z której druki rozchodziły się na cały kontynent. Ostatnim ocalałym w całości domem z czasów ariańskich jest tzw. „Dom Wójta”, w którym obecnie mieści się miejska biblioteka. Na fundamencie innej zachowanej renesansowej piwnicy zbudowany jest obecnie bar „Arianka”.

© 2005-2007 Katolicka Agencja Informacyjna. Wszelkie prawa zastrzeżone.