Tum: archikolegiata NMP i św. Aleksego

Romańska kolegiata w Tumie (powiat łęczycki, gmina Góra Świętej Małgorzaty, diecezja łowicka) powstała w latach 1141-61. To jeden z najcenniejszych zabytków romańskich w Polsce.

W miejscu, gdzie stoi kolegiata przed rokiem 997 istniała benedyktyńska kaplica. W ciągu dwóch dziesięcioleci z kamienia polnego i granitowej kostki wybudowana została w jej miejsce dwuchórowa bazylika, którą 21 maja 1161 r. konsekrował abp gnieźnieński Jan Janik.

Kościół został spalony najpierw przez Litwinów (1294 r.), a potem przez Krzyżaków (1331 r.). Odbudowę prowadzono w stylu gotyckim, a w wieku XVIII – barokowym.

W czasie II wojny światowej świątynia mocno ucierpiała i konieczna była żmudna renowacja (1949-61). Dzięki staraniom Jana Koszczyc-Witkiewicza kolegiata odzyskała swój romański charakter.

Trójnawowe, orientowane wnętrze świątyni podzielone jest pięcioma parami ostrołukowych filarów. Z okresu budowy zachowało się kilka detali, w tym najstarsze w Polsce malowidła ścienne i oraz romański portal z tympanonem (Matka Boża z Panem Jezusem na kolanach i dwoma aniołami), rzeźba Chrystusa na Majestacie z ok. roku 1160 i resztki polichromii ukazującej Chrystusa w mandorli, w otoczeniu Matki Bożej, św. Jana Chrzciciela i cherubinów.

Jako obramienia okien i narożnych wież zostały użyte duże bloki kamienne z piaskowca. Sklepione kolebkowo prezbiterium i nawy boczne przekryte sklepieniem krzyżowym zakończone są apsydami.

Nawy boczne z emporami, otwierają się do nawy głównej gotyckimi arkadami ostrołukowymi wspartymi na ośmiobocznych filarach wykonanych z cegły.

Obok stoi drewniany kościół z 1761 r., w którym odbywają się obecnie nabożeństwa. Spod kolegiaty widać grodzisko, zwane Szwedzką Górą.

© 2005-2007 Katolicka Agencja Informacyjna. Wszelkie prawa zastrzeżone.