Wąchock: klasztor i kościół cystersów

Najlepiej zachowana romańska świątynia w Polsce. Klasztor powstał w początkach rządów Kazimierza II Sprawiedliwego (ok. 1179). Podobnie jak klasztory w Jędrzejowie, Koprzywnicy i Sulejowie wywodził się bezpośrednio od burgundzkiego opactwa w Morimond. Bezpośrednim fundatorem był biskup krakowski Gedko z rodu Gryfitów.

W pierwszej połowie XIII w. jeden z następców Gryfity - biskup Iwo Odrowąż - sprowadził do Wąchocka włoski warsztat budowlany mistrza Simona, który rozpoczął budowę trójnawowej bazyliki z transeptem i kaplicami po bokach prezbiterium. Mury oblicowano dwubarwnym kamieniem. Poziome, przemienne pasy żółtego i czerwonobrunatnego piaskowca do dzisiaj decydują o wyglądzie kościoła.

Wewnątrz główną dekoracją była kamieniarka (rozety, służki, żebra sklepienne i portal).

Równolegle z kościołem budowano wokół wirydarza czworobok klasztorny.

W Wąchocku zachowało się bardzo wiele elementów dawnego klasztoru - w skrzydle wschodnim armarium (skarbiec, gdzie przechowywano m.in. księgozbiór), kapitularz, fraternia (sala wspólnej pracy), a na piętrze dormitorium, w skrzydle refektarz z bogatą kamieniarką romańską.

W XV w. kościół przebudowano w stylu gotyckim. W następnym stuleciu dostawiono pałac opacki. W latach 40. XVII w. klasztor przekształcono w stylu barokowym, dodając w skrzydle zachodnim dwie narożne baszty a pośrodku wzniesiono wysoką wieżę (zw. Rakoczego).

Klasztor skasowano w 1819 r. Świątynię przejęła parafia, a dawny klasztor - Urząd Górniczy. Cystersi powrócili do Wąchocka dopiero po II wojnie światowej (1951).

© 2005-2007 Katolicka Agencja Informacyjna. Wszelkie prawa zastrzeżone.