Warszawa: kościół św. Krzyża

Kościół św. Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu to jedna z ważniejszych świątyń stolicy.

Tu w 1792 roku odbyło się uroczyste posiedzenie Sejmu w pierwszą rocznicę Konstytucji 3 Maja. Tu spoczęły serca Fryderyka Chopina i Władysława Reymonta oraz prochy Adama Kazimierza Czartoryskiego i Stanisława Małachowskiego. To właśnie w kościele św. Krzyża w 1707 roku po raz pierwszy odprawiono "Gorzkie żale".

Stąd brały swój początek liczne demonstracje patriotyczne w czasach rozbiorów Polski. W tym też kościele Prymas Tysiąclecia kardynał Stefan Wyszyński wygłaszał swoje słynne świętokrzyskie kazania.

Z kościoła św. Krzyża w każdą niedzielę i w święta transmitowana jest przez radio Msza św. dla chorych, pracujących i pozbawionych wolności.

Kaplica św. Krzyża wzniesiona została przy trakcie wiodącym z Warszawy do zamku książąt mazowieckich w Jazdowie prawdopodobnie pod koniec XV wieku.

W 1525 r. stał już w tym miejscu drewniany kościół. Budowę murowanego kościoła rozpoczął w 1615 r. burmistrz warrszawy Paweł Zembrzuski - miasto, wówczas już stolica państwa - gwałtownie się rozbudowywało i w otoczeniu wspaniałych magnackich pałaców drewniana światynia wyglądała zbyt ubogo.

Następny rozdział w dziejach kościoła związany jest z osobą królowej Marii Ludwiki Gonzaga, żony Jana Kazimierza. Królowa przed przyjazdem do Polski poznała św. Wicentego a Paulo - założyciela Zgromadzenia Księży Misjonarzy, którzy obok działalności misyjnej stawiali sobie zadanie opieki nad chorymi. Postanowiła sprowadzić zgromadzenie do Polski. W 1653 r. księżom misjonarzom przekazano kościół św. Krzyża.

Kościół zniszczony przez Szwedów odbudowany został w 1696 r. przez Józefa Szymona Bellottiego. Górny kościół Bellotti wybudował na planie krzyża. Jego dłuższe ramiona tworzą prezbiterium oraz korpus nawowy, do którego przylegają nawy boczne w formie kaplic, zaś krótsze ramiona stanowią transept (nawę poprzeczną).

Kościół dolny znajduje się pod prezbiterium oraz transeptem kościoła górnego. Prowadzi do niego, pod nawą główną, korytarz z kryptami po bokach. Krzyżowe sklepienie dolnego kościoła wsparte jest na trzydziestu filarach przypominających las...

Na skrzyżowaniu naw Bellotti zaprojektował kopułę. Nigdy jednak jej nie zbudowano.

W 1700 roku do południowej ściany prezbiterium dobudowano kaplicę Najświętszej Maryi Panny.

Rozpoczęte w siedemnastym wieku przez Bellottiego dzieło kontynuował w następnym stuleciu Józef Fontana, a później jego syn Jakub. W latach 1725-1737 ukończono wieże, a w roku 1756 zakończone zostały prace przy fasadzie. Ozdobiły ją też rzeźby Jana Jerzego Plerscha - figury św. Piotra i Pawła umieszczone w niszach, personifikacje Wiary i Nadziei na przyczółku portyku, putta, anioły i krzyż na szczycie.

W 1858 r. przed kościołem stanęła przepiękna figura Chrystusa dźwigającego krzyż.

W czasie powstania warszawskiego 6 września 1944 r. wybuch niemieckich goliatów zamienił kościół w ruinę. Przywracanie świątyni dawnego blasku trwa do dziś.

Przy kościele działa szereg stowarzyszeń i wspólnot:

• Duszpasterstwo Akademickie,
• Duszpasterstwa licealistów,
• Żywy różaniec,
• Stowarzyszenie miłosierdzia św. Wincentego a Paulo,
• Ruch Rodzin Nazaretańskich,
• Sodalicja Mariańska,
• Akcja Katolicka,
• Chór Świętokrzyski Sursum Corda

i in.

Kościół należy do księży misjonarzy .

© 2005-2007 Katolicka Agencja Informacyjna. Wszelkie prawa zastrzeżone.