«powrót

Islam w Polsce

Pierwsze kontakty Polski z islamem sięgają XIII w. gdy od południowego wschodu pojawiły się oddziały najeźdźców - Mongołów. Na terenie samej Polski muzułmanie obecni są od ponad 600 lat. Są to Tatarzy polsko-litewscy, których przodkowie pojawili się w XIV w. jako uchodźcy ze Złotej Ordy znad Wołgi i ze stepów. Władcy litewscy - w tym książę Witold - osiedlali ich w dorzeczu Niemna i nadawali im ziemie w zamian za służbę wojskową, m. in w walce przeciw Krzyżakom.

Osady Tatarów w Polsce

Osady Tatarów muzułmanów na Litwie i przyległych ziemiach - grodzieńskiej i nowogródzkiej, przetrwały do XVIII w lub dłużej. Na Podlasiu (od 1569 r. w obrębie korony Polskiej)król Jan III Sobieski nadał kilku oddziałom Tatarów dobra, z których dwie wsie - Bohoniki i Kruszyniany - z meczetami i cmentarzami, stanowią do dziś enklawy muzułmańskie na terytorium Polski.

Wolność wyznania

Tatarzy polsko-litewscy mieli wolność wyznania, własne meczety oraz obieralnych duchownych zwanych mołłami. Od XVIII w. w odrębnych oddziałach lekkiej jazdy, które tworzone były z Tatarów posługiwali muzułmańscy kapelanowie. Konstytucja III Maja dawała muzułmanom pełne prawa polityczne.

Muzułmanie polscy są sunnitami kierunku hanafickiego. Swe teksty religijne pisali alfabetem arabskim, ale nie tylko w języku arabskim, lecz także białoruskim i polskim. były to tzw. kitaby, bogate zbiory modlitw, pobożnych opowiadań i przepisów.

Muzułmanie rosyjscy

W Królestwie Polskim od 1831 r. stacjonowały wojska rosyjskie, w których służyło wielu muzułmanów. Zmarli muzułmanie rosyjscy grzebani byli na osobnych cmentarzach np. w Warszawie (tzw. kaukaski od 1831 r. , tatarski od 1867 r.) czy Sochaczewie. Z meczetów garnizonowych korzystali wszyscy wyznawcy.

Muzułmanie napływowi

Do połowy XX w. Tatarzy polsko-litewscy byli jedyną muzułmańską mniejszością wyznaniową na terenie Polski. W drugiej połowie XX w. zaczęli pojawiać się jednak również inni, początkowo w nieznacznej liczbie. Byli to przede wszystkim studenci z państw arabskich, z Iranu, czy Afganistanu, którzy w czasach PRL raczej nie przyznawali się do swojej wiary. Sytuacja zmieniła się po 1989r. Wówczas, oprócz studentów do Polski przybywać zaczęli muzułmanie zainteresowani biznesem (głównie z państw arabskich, Turcji, czy Bośni), uchodźcy polityczni ( z Iraku, Afganistanu, Bośni i Hercegowiny czy Czeczenii)

Relacje z państwem polskim

Islam w Polsce jest religią oficjalnie uznaną przez państwo. Zgodnie z obowiązującą nadal ustawą z 1936 r jedyną organizację oficjalnie reprezentującą wyznawców islamu jest Muzułmański Związek Religijny w RP. Powstał on w 1925 r. Od marca 2004 r. po raz pierwszy od II Wojny Światowej obsadzone zostało stanowisko Muftiego RP. Jest nim imam Białegostoku, Tomasz Miśkiewicz.

Muzułmańskie organizacje i związki wyznaniowe

Od 2004 r. zarejestrowana jest też w Polsce jako osobny związek wyznaniowy Liga Muzułmańska. Skupia ona również muzułmanów sunnitów. Przeważają jednak wśród nich osoby napływowe. Powstanie Ligi prawdopodobnie związane jest z pewnego rodzaju napięciami między zasiedziałymi polskimi muzułmanami, a przybyszami, którzy praktykują islam w nieco odmienny sposób. Swoje stowarzyszenia wyznaniowe mają także szyici (Stowarzyszenie Jedności Muzułmańskiej, Stowarzyszenie Braci Muzułmańskich)

Inicjatywy na rzecz dialogu

Od 1997 r. w Polsce działa Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów. Z jej inicjatywy każdego roku 26 stycznia odbywa się w Kościele Katolickim Dzień Islamu. Główne obchody mają miejsce w Warszawie w jezuickim kościele św. Andrzeja Boboli.

Muzułmański Związek Religijny organizuje również otwarte dla wyznawców innych religii modlitwy o pokój i sprawiedliwość na świecie. Otwarte spotkania organizuje również Liga Muzułmańska.

źródło: Agata Marek, Agata S. Nalborczyk, Nie bój się islamu, Warszawa, 2005 r.

Maria Jernajczyk

© 2005-2007 Katolicka Agencja Informacyjna. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Zobacz także: