husytyzm

Ruch religijno - społeczny zapoczątkowany w pierwszej połowie XV w. przez Jana Husa i rozwijany po jego śmierci przez jego zwolenników.

Husyci dążyli do odrodzenia Kościoła poprzez nawiązanie do pierwotnego chrześcijaństwa. Występowali przeciw władzy papież, żądali odebrania duchownym władzy świeckiej, postulowali też uproszczenie obrzędowości i odrzucenie niektórych dogmatów.

Główne postulaty husyckie ogłoszono już w 1417 r. w postaci tzw. czterech artykułów praskich. Były to żądania:

1.prawa swobodnego głoszenia Słowa Bożego przez kaznodziejów

2.prawa do uczestnictwa w komunii św. pod obydwoma postaciami dla wszystkich (od czasów Soboru Laterańskiego IV przywilej ten zastrzeżony był tylko dla duchownych; świeccy przyjmowali komunię jedynie pod postacią chleba)

3.ograniczenia władzy świeckiej duchownych

4. jednakowego karania za grzechy ciężkie przedstawicieli wszystkich stanów społecznych

W trakcie wojen husyckich ruch podzielił się na dwa nurty.

Umiarkowany stanowili kalikstyni, zwani inaczej utrakwistami (od sformułowania 'pod dwoma postaciami", łac: 'sub utraque specie'). Dążyli oni do ugody z katolicyzmem, która nastąpiła w 1436 r. Zawarto wówczas tzw. kompaktaty praskie, które za cenę jedności z Rzymem zezwalały m.in. na liturgię w języku czeskim i komunię św. pod obiema postaciami. Kościół utrakwistyczny przetrwał w Czechach do 1627 r.

Drugi, radykalny nurt husytyzmu stanowili natomiast tzw. taboryci. Nazwa ich związana jest z miejscowością Tabor, gdzie znajdowała się ich główna twierdza. Taboryci łączyli idee reformy chrześcijaństwa z radykalizmem społecznych. Wśród ich postulatów znajdowało się m.in. hasło likwidacji własności prywatnej.

Po serii wojen husyckich taboryci zostali ostatecznie pokonani w 1434 r. w bitwie pod Lipanami.

Do tradycji taborytów nawiązywali później bracia czescy, a także XX-wieczne czeskie ruchy religijne postulujące niezależność od Rzymu.

© 2005-2007 Katolicka Agencja Informacyjna. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Zobacz także:

• wojny husyckie