Franciszek Bohomolec

Jezuita, nauczyciel, pisarz, poeta, jeden ze współtwórców polskiego Oświecenia.

Urodził się 29 stycznia 1720 r. pod Witebskiem. Ukończył szkołę jezuicką i w wieku 17 lat wstąpił do zakonu.

Przez 10 lat pracował w kolegium wileńskim jako nauczyciel. W latach 1747- 49 studiował retorykę w Rzymie, po czym rozpoczął pracę nauczycielską w Warszawie.

W 1761 r. rozpoczął redagowanie "Kuriera Polskiego" i "Wiadomości Uprzywilejowanych Warszawskich".

Sławę zyskał już w 1752 r. kiedy to podczas inauguracji roku szkolnego w Collegium Nobilium wystąpił z mową "Pro ingeniis Polonorum" będącą obroną języka polskiego oraz możliwości rozwoju kultury narodowej. Mowa była odpowiedzią na pracą "Noce sarmackie" autorstwa włoskiego pijara Ubalda Mignoniego. Wypowiadał się on krytycznie na temat stanu umysłowego i możliwości intelektualnych Polaków.

W latach 50 wydał wielokrotnie wznawiane "Zabawki oratorskie" oraz "Zabawki poetyckie". Do panteonu polskiej literatury wszedł jednak jako autor sztuk teatralnych, przede wszystkim komedii obyczajowych. Pisał je z przeznaczeniem do odgrywania przez młodzież szkolną, sztuki jednak oddziaływały szerzej stając się propozycją modelu polskiej komedii dydaktycznej.

W 1765 r. znalazł się w gronie bliskich współpracowników nowego króla, Stanisława Augusta Poniatowskiego. Stał się członkiem redakcji "Monitora". Jego sztuki teatralne, m.in. "Małżeństwo z kalendarza", "Staruszkiewicz", "Marnotrawca", "Staruszka młoda" itp. miały wymiar dydaktyczny nawiązujący do programu królewskiego obozu reform.

Przez lata pracował w drukarni jezuickiej, która po kasacie zakonu w 1773 r. stała się Drukarnią Nadworną.

Zmarł 24 kwietnia 1784 r. w Warszawie. Wszystkie zebrane przez siebie oszczędności (3 tys. złotych) przeznaczył dla ubogich w stolicy, tworząc fundację, która funkcjonowała przez cały XIX w.

© 2005-2007 Katolicka Agencja Informacyjna. Wszelkie prawa zastrzeżone.